همانطور که میدانید، منبت جزو صنایع دستی و هنری محسوب میشود، زیرا یک هنرمند منبت کار ذوق وهنر دست خود را چاشنی کار کرده و به وسیله ی قطعه های چوب بی جان ، باعث ایجاد نقش و نگارهایی برجسته و زیبا شده است . و این عمل را با قوه تخیل ، ذوق هنری خود انجام می دهد ، هنر منبت کاری به معنای حکاکی و کندهکاری بر روی اجسام علیالخصوص چوب طبیعی درختان می باشد . از قدیم این هنر ارزشمند ایرانی، نقش مهمی در زیبایی بناهای تاریخی و اجسام تاریخی در ایران زمین داشته است و امروزه نیز به دلیل ایجاد حس نوستالژیک و سنتی که به همراه دارد ، در چیدمان و دکوراسیون منازل و آشپزخانه، کاربرد وسیعی دارد . . بر این اساس که این آثار هنری نسبت به انواع دیگر بها و ارزش بالاتری دارد . با مطالعه تاریخچه ی هنر منبت کاری به اطلاعات ناب و تاریخی این هنر دست پیدا می کنیم . تاریخچه هنر منبت کاری ، هنری درخشان و سنتی را به نمایش می گذارد .
تاریخچه هنر منبت کاری
تاریخچه هنر منبت کاری
اگر چه تاریخی دقیقی از این هنر در دست نیست ، ولی منبت کاری داری قدمت دیرینه ی ۱۵۰۰ ساله است . چوب که ماده ی اولیه و اصلی این هنر را تشکیل می دهد به عنوان متریال قابل دسترس و ارزان برای بشر محسوب می شود . و هنرمندان هنر منبت کاری به وسیله چوب ها به کنده کاری و برجسته کاری ، به خلق آثاری ماندگار و جاوید پرداخته اند . اما بر اساس مطالعاتی که تاریخ شناسان انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که بازه ی زمانی که برای این هنر می توان محسوب کنیم دوره ی ساسانیان می باشد . حتی نقش و نگارهایی از دوره هخامنشیان نیز به جا مانده است که گویای قدمت این هنر از آن دوره می باشد . مهمترین آثار شناخته شده منبت کاری در ایران دارای قدمت ۱۲۰۰ ساله می باشد که درب چوبی مسجد جامع عتیق شیراز را تشکیل می دهد . که از چوب تبریزی و گردو در ساخت آن به کار رفته است .
منبت چیست ؟
منبت چیست ؟
در قدم اول ما شما را با لغت منبت و منبت کاری آشنا می نماییم . معنی لغوی منبت به معنی رویش گیاه می باشد . به این دلیل ایرانیان این اسم را برای این هنر اصیل انتخاب نموده اند که نقوش گل ، برگ و گیاهان بر روی آن به کار می بردند . اگر بخواهیم تعریف دقیقی از منبت کاری داشته باشیم ، باید گفت که هنر منبت کاری هنر کنده کاری و برجسته کاری بر روی چوب طبیعی می باشد . تمام مراحل تولید این هنر به وسیله دست انجام می شود . غالبا این عمل بر روی چوب انجام می شود اما امروزه بر روی زمینه هایی از جنس سنگ و فلز نیز صورت می گیرد و به وسیله هنر منبت کاری انواع مختلف محصولات تولید می شود که بسیار مورد توجه و چشم نواز می باشد .
پایتخت منبت کاری در ایران
پایتخت منبت کاری در ایران
برای اطلاع شما عزیزان باید گفت که پایتخت هنر منبت کاری در ایران ، شهر ملایر می باشد . شهرملایر یکی از شهرهای همدان می باشد پیشینه هنر منبت کاری در این شهر به دوره زندیه برمی گردد . ملایر بیش از ۷۰ درصد از منبت ایران و جهان را تأمین می کند و بیشترین حجم کارگاه در این شهر قرار دارد و حدود بیست هزار نفر در این شهر به هنر منبت کاری مشغول می باشند . و در صادرات انواع محصولات منبت نیز موفق عمل نموده است . علاوه بر شهر ملایر می توان به شهر تویسکران ( همدان ) ، شهر گلپایگان ( اصفهان ) ، آباده ( شیراز ) نیز اشاره نمود . پس نتیجه می گیریم هنر منبت کاری هنر بومی و ایرانی محسوب می شود .
برجسته ترین چوب های به کار رفته در صنعت منبت کاری
برجسته ترین چوب های به کار رفته در صنعت منبت کاری
همان طور که اشاره نموده ایم متریال اصلی هنر منبت کاری ، چوب می باشد . کنده کاری را بعد از کشیدن طرح بر روی سطح چوب انجام می دهند . منبت کاری با توجه به طرحی که انتخاب می نمایید ، می تواند دارای زمینه یا بدون زمینه باشد . باید در انتخاب نوع چوب دقت فراوان نمایید که کیفیت کار به نوع چوب و دوام آن بستگی دارد . این نکته را باید متذکر شد که نوع چوب انتخاب شده با توجه به منطقه و در دسترس بودن نوع درخت متفاوت می باشد . در بین طیف وسیعی از درختان که در این هنر به کار می رود ، درختان زیر از پرکاربردترین درختان در هنر منبت کاری محسوب می شود که شامل :
- چوب درخت گردو
- چوب درخت نارون
- چوب درخت راش
- چوب درخت گلابی
- چوب درخت تبریزی
- چوب درخت شمشاد